Als de kat van huis is...

Eén op de drie Vlaamse gezinnen heeft een kat als huisdier. Toch zijn er nog steeds veel katten die niet steriel zijn. Gevolg? Duizenden ongewenste kittens belanden jaarlijks in asielen of op straat. Om de zwerfkattenproblematiek onder controle te houden en dierenleed te voorkomen, werkt de stad samen met Operatie Zwerfkat vzw. Wat doen ze precies en waarom is steriliseren en castreren zo belangrijk? We vroegen het aan Monika Sormann, voorzitster van Operatie Zwerfkat vzw.

Het artikel verscheen eerder in ons stadsmagazine Adriaen van maart 2024. 

Een groot hart voor kleine pootjes 

Monika Sormann, voorzitster van Operatie Zwerfkat vzw, zet zich samen met enkele vrijwilligers al bijna 21 jaar in voor het lot van zwerfkatten. “Vroeger werden niet-tamme katten vaak ingeslapen in asielen. Dat brak mijn hart en ik wist dat er iets moest veranderen.” Ondertussen maakte Operatie Zwerfkat vzw al duizenden katten steriel en vond de organisatie voor honderden zwerfkatten een nieuwe thuis.

Waarom zijn zwerfkatten een probleem?

“Zwerfkatten hebben een zwaar leven: slechte weersomstandigheden, ondervoeding en ziekte. Bovendien lopen ze meer risico op vergiftiging of een ongeval, en zorgen ze voor overlast. Denk maar aan opengescheurde vuilniszakken, uitwerpselen en vechtpartijen. Overpopulatie kan leiden tot dieronvriendelijke methodes zoals vallen of vergiftiging, en dat verdienen deze katten niet.”

Hoe pakken jullie dit aan?

“Zwerfkatten worden gemeld door inwoners of door de milieudienst van de stad. We verzamelen informatie over de situatie, zoals over het aantal katten, hoe lang ze er al leven en of ze tam zijn. We gaan daarna ter plaatse en in samenspraak met de bewoners plaatsen we een vangkooi. Gevangen katten worden gecontroleerd door een dierenarts. Die controleert of ze gechipt, gezond en steriel zijn. Zo niet, dan wordt dat meteen aangepakt.”

Tamme katten worden nadien ter adoptie aangeboden en kittens worden in gastgezinnen voorbereid op adoptie. Volwassen, schuwe katten keren terug naar hun vertrouwde plek, op voorwaarde dat iemand hen eten kan geven. “Zo voederen vrijwilligers enkele koloniekatten op het kerkhof van Eine en in het Liedtspark. Dat zijn zwerfkatten die door ons gesteriliseerd werden, maar niet geadopteerd kunnen worden omdat ze niet tam zijn. Zonder deze hulp vinden deze katten niet genoeg eten om te overleven”, zegt Monika.

Steriliseren: een kleine moeite met een groot effect

Sterilisatie of castratie is de enige effectieve manier om te voorkomen dat het probleem groter wordt. “Een kattin kan twee keer per jaar tot zes kittens krijgen. Je kan je dus voorstellen hoe snel een kattenpopulatie uit de hand loopt.” Ook binnenhuiskatten moeten steriel worden gemaakt. “Sommige mensen denken dat het niet nodig is als hun kat nooit buitenkomt, maar ontsnappen is snel gebeurd.” Sterilisatie biedt bovendien nog andere voordelen: katten zijn gezonder, rustiger en vertonen minder hinderlijk gedrag
zoals sproeien, vechten of nachtelijk miauwen tijdens de paringstijd. Daarnaast is sterilisatie wettelijk verplicht: elke kat geboren na 31 augustus 2014 moet vanaf 12 weken en voor de leeftijd van vijf maanden gesteriliseerd, gechipt en geregistreerd zijn. Overtreding kan een boete van 400 euro opleveren.

Sommige mensen denken dat steriliseren niet nodig is als hun kat nooit buitenkomt, maar ontsnappen is snel gebeurd.

“Hoewel er vooruitgang is in de wet- en regelgeving, vinden we nog steeds veel tamme katten zonder chip. Zonder chip kunnen we hun baasje natuurlijk niet opsporen. We vinden ook nog steeds teveel kittens op straat. Het is belangrijk dat we hen vroeg genoeg vinden, zodat we kunnen voorkomen dat ze mensenschuw worden en zodat we snel een goede thuis voor hen kunnen vinden”, zegt Monika.

Een succesverhaal in Oudenaarde

In 2023 werden in Oudenaarde 113 zwerfkatten gemeld. Dankzij de samenwerking met Operatie Zwerfkat vzw is de zwerfkattenpopulatie zichtbaar gedaald. “Oudenaarde is op dat vlak een voorbeeldstad; hier wordt het hele jaar door aan
de zwerfkattenproblematiek gewerkt, in tegenstelling tot andere steden waar slechts twee keer per jaar een actie plaatsvindt”, zegt Monika.

Wil je een zwerfkat melden? Dat kan via het meldingsformulier op oudenaarde.be/meldingen.
Meer informatie over Operatie Zwerfkat vzw vind je op operatiezwerfkat.be.