Duurzame Helden 2022

Wie nood heeft aan een goed gesprek kan altijd bij Roza Vanhoutte terecht, binnen en buiten SAMANA, de organisatie waar ze al decennialang vrijwilligerswerk voor verricht. “Een luisterend oor maakt zoveel verschil”, weet Roza. 

Al 65 jaar vrijwilliger

Roza zet zich 50 jaar in als vrijwilliger. Bijna 50 jaar bij Gezinsbond en nog steeds voor SAMANA, tot voor kort bekend als Ziekenzorg. “Toen ik kinderen kreeg, stopte ik als leerkracht. Zo ging dat in die tijd. Ik zocht een manier om mij sociaal in te zetten en iemand aan de schoolpoort raadde me deze organisaties aan. Omdat het, onder meer vanwege mijn leeftijd, wat veel werd om in beide actief te blijven, besloot ik begin dit jaar te stoppen bij Gezinsbond.”

Met de fiets op bezoek

“Met een kern van zo’n 12 medewerkers en 4 ondersteunende medewerkers zetten we ons in voor een 80-tal leden uit Oudenaarde-centrum, Pamele en daarbuiten. Hulpbehoevende mensen, bijvoorbeeld mensen die ziek zijn of een bepaalde beperking hebben, maar ook wie eenzaam is, is van harte welkom”, vertelt Roza. 

“Activiteiten kondigen we aan met een brief in de brievenbus. Daarna volgt een bezoekje aan huis. De ene kijkt vooral uit naar onze maandelijkse activiteiten en in groep de zinnen verzetten, de andere naar onze persoonlijke visites. Van wafelenbak tot lezing over valpreventie: met onze activiteiten proberen we altijd gezelligheid te combineren met iets informatiefs. Ook muzikale namiddagen of een uitstap naar een bedevaartsoord of zusterstad zijn gesmaakte formules.”

Vriendschap en discretie

Hoewel ze zelf de 80 nadert, trekt ze er nog regelmatig met de fiets op uit om het contact met een 8-tal leden te onderhouden. “Wat ik doe, ervaar ik niet als een opdracht. Alles wat ik doe, krijg ik in duizendvoud terug in vriendschap”, benadrukt ze. “Bij sommige mensen kom ik al 15 jaar maandelijks over de vloer, dat zijn echte vrienden geworden. Nog elke keer merk ik hoeveel het voor iemand betekent als je tijd vrijmaakt en echt luistert. Ze weten ook dat ik alles wat ze mij vertellen voor mezelf houd.”

Nieuwe sterke schouders?

Ook onder de medewerkers van SAMANA zelf zijn na al die jaren hechte vriendschappen ontstaan. “We worden allemaal een dagje ouder en kijken uit naar nieuwe sterke schouders om ons werk voort te zetten. Wie er wat voor voelt om sociaal actief te zijn, mensen te ontmoeten en te luisteren naar grote en kleine verhalen zal net als ik veel plezier beleven aan het vrijwilligerswerk bij SAMANA.”

“Ik vind het ook leuk dat iedereen hier, naargelang de eigen talenten, zijn steentje bijdraagt aan de werking. Zo schrijf ik de verslagen, ontfermt iemand anders zich over de financiële zaken of de uitnodigingen. Mijn man Roger is met al zijn precisie van goudwaarde om de inschrijvingen voor de activiteiten bij te houden.”

Er voor elkaar zijn is iets wat Roza van thuis uit meekreeg. “Ook mijn broers doen vrijwilligerswerk en heel wat oud-collega’s zetten zich eveneens in voor SAMANA. Zelf heb ik ook nog voor mijn schoonvader gezorgd. Mijn gouden raad? Probeer voldoende tijd te maken voor anderen. Luister en leg contacten”, zegt Roza, die zich nog zo lang mogelijk wil blijven inzetten bij SAMANA.

‘De meest warmhartige regisseur uit Zuid Oost Vlaanderen’, dat is Eric Meirhaeghe, oprichter en regisseur bij Kleine ka. Met dit theatergezelschap toert hij door de Vlaamse Ardennen en zamelt hij geld in voor het goede doel. 

Kleine ka, groot hart

Honderden mensen hebben intussen ‘Valle Arriba’ en ‘Amazing Grace’ gezien, de eerste voorstellingen van theatergezelschap Kleine ka. Alles begon met een aangrijpend beeld. 

“Op een dag zag ik hoe een moeder haar zwaar hulpbehoevende kindje in een rolstoel probeerde te plaatsen. Ze deed dat met zoveel geduld, met zoveel toewijding. Ik stond echt met bewondering te kijken en voelde dat ik iets moest doen. Dat iets is dan Kleine ka geworden, een theatergezelschap waarmee we tournees doen voor het goede doel.”

“De opbrengst van onze optredens schonken we aan ‘Give Us A Break’, een initiatief van ouders die kinderen hebben met een fysieke of mentale beperking. Allemaal ondervonden ze problemen om opvang te regelen tijdens schoolvakanties. Gevolg: ze moesten vaak al hun verlof opnemen, niet samen met hun partner, maar apart en zonder tijd om te ontspannen. ‘Give Us A Break’ biedt deze ouders welgekomen ademruimte en de kinderen zelf beleven ook nog eens een leuke tijd.”

43.000 euro ingezameld

Het is intussen vier jaar geleden dat Kleine ka haar eerste tournee aanvatte in de Vlaamse Ardennen. Het bracht hen van café over parochiezaal tot CC, van Eine tot Ophasselt. De formule sloeg zo aan dat er prompt nog een tweede reeks voorstellingen werd ingelast. Opnieuw met succes. Ondanks corona en een noodgedwongen pauze van ruim twee jaar slaagde het gezelschap erin al 43.000 euro in te zamelen. 

“Het belangrijkste aan Kleine ka is dat iedereen in de organisatie het doet omdat ze een groot hart hebben. We verdienen er zelf niets aan, alle opbrengsten worden geschonken aan een goed doel. Tot nu toe was dat ‘Give Us A Break’, maar in de toekomst hopen we ook andere verenigingen te kunnen helpen. Ik ben iedereen die zich inzet voor Kleine ka ontzettend dankbaar.”

Voor iedereen

‘Laat niemand achter’, het centrale thema dit jaar van de Week van de Duurzame Gemeente, ligt Kleine ka na aan het hart. Behalve armoede uitroeien, focust dit basisprincipe van de Verenigde Naties zich op de kansen die de meest kwetsbare groepen in onze samenleving horen te krijgen om deel te nemen aan het leven en aan alle vormen van vooruitgang. 

“Kleine ka staat voor kleine kunst. We ijveren heel bewust voor pretentieloos theater. We komen naar de mensen toe en brengen verhalen waarin iedereen zich kan herkennen en waarmee je kan meeleven. Die toegankelijkheid staat bij ons voorop, op alle vlakken. We willen ons inzetten voor én met mensen. In de toekomst wil Kleine ka meer met kwetsbaren zelf werken en hen betrekken bij de productie en opvoering van de toneelstukken. Iedereen de kans geven om deel te nemen en zo dezelfde mogelijkheden bieden, dat vinden we echt belangrijk”, besluit Eric.

Van voordrachten verkeer, drugs- en inbraakpreventie bij de politie tot opleidingen wegcode bij ouderen en budgetbeheer bij jongeren: lesgeven zit Guido Moerman in het bloed. Ook na zijn pensioen als hoofdinspecteur bleef de microbe kriebelen. 

Problemen voorkomen

“Eigenlijk had ik helemaal nog geen zin om met pensioen te gaan”, bekent Guido. “Een collega dacht dat WaKosta wel iets voor mij zou zijn, en hij had gelijk. Het project wil jongeren bewustmaken over hun uitgaven en inzicht geven in budgetbeheer. Via een app kunnen ze alles bijhouden, de nodige lessen trekken en waar nodig bijsturen.”

“Bewust met geld leren omgaan is belangrijk, zeker voor jongeren. Tijdens mijn loopbaan bij de politie heb ik genoeg jonge mensen in de financiële problemen zien terechtkomen. Elke jongere die ik via WaKosta een duwtje in de goede richting kan geven en uit het slechte milieu kan houden, is alle moeite meer dan waard.”

Ve

Elk jaar organiseert WaKosta in Oudenaarde een projectmaand. Dan staat Guido paraat om zowel leerlingen als leerkrachten te ondersteunen. “Bij de ene groep moet ik alles zelf doen, bij de andere moet ik maar sporadisch bijspringen. Vooral met het deeltijds en het beroepsonderwijs heb ik goede ervaringen. De leerkrachten zijn erg gedreven en staan dicht bij hun leerlingen. De leerlingen zelf verrassen me telkens weer met hun kennis van zaken. Het is duidelijk te merken dat financiële thema’s in hun maatschappelijke vorming aan bod komen en dat kan ik alleen maar toejuichen.”

Nog meer plannen

Het klaslokaal verlaten zonder iets te hebben bijgeleerd, dat staat niet in Guido’s woordenboek. “Op een boeiende manier extra kennis proberen overbrengen die nog lang van pas komt, dat geeft me veel voldoening. Daarom vind ik het ook zo waardevol om samen met ouderen de wegcode door te nemen. Dat doe ik via lessen bij OKRA, waarvoor ik speciaal een opleiding voor heb gevolgd. Eerst lag de focus op elektrisch fietsen, maar al gauw bleek een bredere opfrissing van de wegcode in het algemeen aangewezen. Ik ben ook van plan om een vervolmakingscursus fietsherstelling te volgen. Dan kunnen senioren ook met zulke vragen bij mij terecht. Ik heb al gemerkt dat veel van mijn cursisten weinig weten over hun elektrische fiets.”

Inspiratiebron

Waar al die gedrevenheid en dienstvaardigheid vandaan komt? Ver hoef je niet te zoeken. Grootgebracht in een nest van zeven, zag Guido mensen komen en gaan om de hulp van zijn vader in te roepen. “Ik ben altijd de mens achter een probleem blijven centraal zetten, of het nu om een collega ging of een bij een incident betrokken burger. Ik heb altijd geprobeerd om een positief alternatief aan te reiken, en mensen te activeren om daar werk van te maken. Vooral niet bij de pakken blijven zitten en gebruikmaken van de hulpmiddelen die er zijn. En vandaag ben ik via mijn vrijwilligerswerk een van die hulpmiddelen”, glimlacht Guido.

Filip Schauwbroeck kan het niet genoeg benadrukken: “Ik doe het niet alleen hé. We zijn met een heel team van vrijwilligers.” Samen maken ze iets moois van OK Swaree, dat budgetvriendelijke activiteiten organiseert voor iedereen die zin heeft in ontmoeting en ontspanning.

Mensen samenbrengen

OK Swaree is de ideale plek om mensen uit verschillende culturen te ontmoeten. “Het is niet voor iedereen even gemakkelijk om contact te leggen met anderen. Soms vormt de taal een barrière, of financiële draagkracht om deel te nemen aan activiteiten. Daarom organiseert OK Swaree elke maand iets leuks aan een zacht prijsje. Een barbecue, een optreden, een bezoek aan een moskee. Zeker tijdens feestdagen zoals Pasen en kerst vinden we het belangrijk om mensen de kans te geven anderen te ontmoeten. Niemand wil zich op zulke momenten eenzaam voelen.” 

Misverstand

Drie euro voor een maaltijd en één euro voor drankjes. Omdat OK Swaree de prijzen bewust laag houdt, denken veel mensen dat je alleen aan een evenement kan deelnemen als je over een beperkt inkomen en OK-pas beschikt. “Dat klopt niet, iedereen is welkom. Het is net onze bedoeling om verschillende mensen met elkaar in contact te brengen. Mensen uit hun isolement halen en hen stimuleren om onder het volk komen, dat is onze missie.”

Als het kan, gaat de werkgroep van OK Swaree nog verder. “Van zodra het ijs is gebroken, komen er al eens vragen of problemen ter sprake. Dan proberen we te helpen en door te verwijzen naar de juiste diensten. Horen we hoe ouders ermee inzitten dat ze geen hobby kunnen betalen voor hun kinderen? Dan tonen we graag de weg naar het aanbod in Oudenaarde aan verminderde tarieven. We willen dat iedereen zich kan ontspannen of bijleren.”

Over spaghetti en vieruurtjes

Als Filip mag plaatsnemen achter de kookpotten, is hij helemaal in zijn nopjes. “Voor 40 mensen groenten snijden en verse spaghetti maken of een kerstmaaltijd bereiden tot 140 personen, het is een vak apart. Naast de nodige voorbereidingen gaan activiteiten ook altijd gepaard met heel wat opbouw- en opruimwerk. Maar samen met het OK Swaree-team lukt dat perfect. Het is leuk dat we zo goed op elkaar zijn ingespeeld en elkaar zo goed aanvullen, elk met onze eigen sterktes.”

Ook bij Buurtsport Eine roert Filip mee in de pruttelende potjes. “Naast sport en spel krijgen kinderen uit de buurt tijdens schoolvakanties gratis een middagmaaltijd en vieruurtje aangeboden. Het is een fijne bezigheid.”

Voor het leven

Een klusje hier, een herstelling daar: ook in zijn overige vrije tijd kunnen familie, vrienden en kennissen altijd op Filip rekenen. “Ik weet hoeveel het kan betekenen om hulp te krijgen. Als ik iets kan doen, doe ik het graag. Sinds de geboorte van mijn kleinzoontje Vince doe ik het wel wat rustiger aan. Tot vorig jaar ging ik voor de sociale kruidenier nog tot drie keer per week voedsel ophalen bij supermarkten en bakkers. Soms kregen we zoveel mee, dat we op een dag wel twee keer over en ’t weer moesten rijden. Te weten dat we weer veel mensen blij zouden kunnen maken met zoveel lekkers, gaf veel voldoening.  Net als bij OK Swaree was ik er bij de sociale kruidenier al van bij de opstart bij. De vriendschappen die sindsdien onder de vrijwilligers werden gesmeed, zijn voor het leven.”

Sinds ze vijf jaar geleden een zinvolle tijdsbesteding zocht, kan je An Vanhoutte bijna elke dag in het Sociaal Huis van Oudenaarde vinden. Om iemand te vervoeren voor de Minder Mobielen Centrale, of om een handje te helpen bij de sociale kledingwinkel of kruidenier.

Mobiliteit betekent veel

Dankzij de Minder Mobiele Centrale kunnen ouderen die niet meer zo mobiel zijn toch hun fysieke, sociale contacten behouden. “Mobiliteit kan zoveel betekenen”, weet An. “Het maakt sociaal contact mogelijk, door familie of vrienden te kunnen bezoeken of deel te nemen aan activiteiten. Het geeft je de kans om je te ontwikkelen en te verzorgen, bijvoorbeeld door naar de les of dokter te gaan. Problemen met de gezondheid of financiën zou dat alles niet in de weg mogen staan.”

Plezier onderweg

Soms legt An verre afstanden af, soms hele korte. Soms gaat er een begeleider mee, soms niet. En op sommige dagen werkt ze wel 5 tot 6 ritten af. “Onderweg genieten de mensen van het sociaal contact, en ikzelf ook. Intussen ken ik al heel wat mensen bijzonder goed, en kijk ik er ook echt naar uit om hen terug te zien.”

An vervoert ook mensen met een mentale beperking, bijvoorbeeld het Syndroom van Down. “Zich duidelijk uitdrukken is soms moeilijk, maar door hen al zo lang te kennen, begrijp ik ze wél en dat smeedt een band. Mijn passagiers tonen ook zoveel dankbaarheid, het doet zo goed iets voor iemand anders te kunnen betekenen.”

En toen kwam corona

Toen corona uitbrak, werden de ritten plots onmogelijk. An ging meteen op zoek naar een andere invulling van haar tijd. Ze viel in wanneer er iemand ziek was in de kruidenierswinkel van het Sociaal Huis en belandde er onder meer ook bij de kledingwinkel. Daar hielp ze de winkelmanager onder meer bij de sortering van de stock en de voorbereiding van bijzondere activiteiten, zoals een speelgoedbeurs of braderie van zomerspullen voor mensen met een Oudenaardse Kansenpas. Ook vandaag staat ze trouwens nog steeds klaar als er een helpende hand nodig is.

Zorgzaam

Bij haar inzet in het Sociaal Huis komt An regelmatig in contact met vluchtelingen, die ik het kader van hun integratie ervaring opdoen op de werkvloer. “Die ontmoetingen zijn vaak heel boeiend. Allemaal hebben ze hun eigen, vaak indrukwekkende verhaal”, vertelt ze.

Zorgzaam als ze is, kon ze niet aan de kant blijven staan toen een Afghaanse man over zijn moeilijkheden vertelde. “Intussen zijn we vier jaar verder en help ik hem en zijn gezin nog steeds waar het kan, en met plezier. Zo leerde ik de man ook autorijden en vervoerde ik zijn kindjes naar de zomerschool. Het zijn echte vrienden geworden. Een à twee keer per jaar gaan we zelfs samen op stap, gezellig met mijn eigen – intussen volwassen – kinderen erbij. Dan gaan we naar Pairi Daiza, of Plopsaland bijvoorbeeld. Zij zien me een beetje als een extra oma en mijn dochters als vrienden. Ze gaan zelfs al eens samen op pad zonder mij!”

Afrika

An is haar drukbezette dochters enorm dankbaar voor alle tijd die ze vrijmaken voor ‘hun’ Afghaanse gezin. Met fierheid vertelt ze hoe ze beiden ook vrijwilligerswerk deden in Afrika. De ene in Zimbabwe, de andere in Senegal. “Het geeft veel voldoening om iets te kunnen doen voor mensen die het minder breed of gemakkelijk hebben. Ik ben blij dat ik hen dat heb kunnen meegeven.”