Volkegembos
Van leemontginning tot (wandel)bos
Het Volkegembos is volledig gesitueerd in een leemontginningsgebied. Oorspronkelijk had dit gebied op het gewestplan als nabestemming agrarisch gebied. Na de ontginning werd er dan ook geen landschapsherstel voorzien. Om een optimale combinatie van landschapsherstel, voorkoming van bodemerosie en bescherming van de grondwaterlagen te bekomen, werd de nabestemming gewijzigd in bosgebied.
Op termijn zal de stad Oudenaarde twee delen van het Volkegembos verwerven. Het derde is in eigendom van Natuurpunt. Na finalisatie van dit project zal in Volkegem een stadsbos ontstaan met een gezamenlijke oppervlakte van ruim 30 hectare dat tevens als uitloper van het bos ’t Ename kan beschouwd worden.
Deze bebossing kadert eveneens in de bescherming van enkele drinkwaterbronnen in de onmiddellijke omgeving.
De wandelpaden in de drie delen van het bos sluiten op elkaar aan.
Herinrichting
De inrichting en het beheer van de twee bosdelen die Oudenaarde op termijn zal verwerven werden alvast uitgewerkt in dit bosbeheerplan waarin visies van heel wat diensten verwerkt werden (Monumenten en Landschappen, Aminal Bos en Groen, Aminal Natuur, Administratie Natuurlijke Rijkdommen en Energie, Instituut voor Natuurbehoud, de gemeentelijke diensten R.O. en Milieu en de ontginner NV De Mets).
Dit zijn de belangrijke uitgangspunten van dit plan
- de teelaarde wordt niet teruggebracht na afwerking van de ontginning
- er wordt gestreefd naar een combinatie van actieve aanplantingen (60%) en spontane bosontwikkeling (40%)
- een aantal depressies worden uitgegraven
Inclusief speelzone
Het inrichtingsplan voorziet hier actieve bebossing, open grazige ruimte, het uitgraven van een depressies die het grootste deel van het jaar water moet kunnen bevatten en de aanleg van een bosspeelzone van 3 hectare groot langsheen de Holleweg. Er worden natuurlijke speelaanleidingen voorzien via reliëf, doordachte aanplantingen en open gazons.
Begrazingsbeheer
Voor de open gedeeltes is in samenwerking met Natuurpunt begrazingsbeheer opgestart.
Timing
- In 2010 werd gestart met de inrichting van de afgewerkte ontginningsfase 1 waarbij gedurende de jaren 2010-2011-2012 telkens een deel werd aangeplant als geboortebos.
- In 2013 werd het gebied van ontginningsfase 2 aangeplant en in 2019 en 2022 gebeurde dit voor ontginningsfase 3.
- Ontginningsfase 4 is momenteel lopende, terwijl de ontginningsfases 5 en 6 nog begonnen moeten worden.
De drie deelgebieden
Volkegembos 1
Dit blok van 8,8 hectare groot is noordwestelijk gelegen. Het werd na ontginning door de stad Oudenaarde verworven in 2002. In 2009 werd de inrichting ervan afgerond.
Op deze percelen werd in de periode 2002-2009 actief aangeplant in combinatie met een zone voor spontane verbossing. Bij de aanplantingen werd gebruik gemaakt van streekeigen en, indien beschikbaar, autochtoon plantmateriaal met bijzondere aandacht voor een mantel-zoomopbouw.
Om de betrokkenheid van de lokale bevolking te vergroten werd een gedeelte in verschillende fases gespreid over 5 jaar aangeplant als geboortebos. Hierbij werden telkens alle gezinnen woonachtig in Oudenaarde met een boreling uitgenodigd om een geboorteboompje aan te planten.
De open gedeelten van dit deel van het bos worden 2 maal per jaar gemaaid, waarbij het maaisel wordt afgevoerd. Dit verarmt de bodem, wat een grotere soortenrijkheid oplevert. Hier profiteren heel wat dieren en insecten van mee.
De aanwezige wandelpaden zijn onverhard en worden 14-daags gemaaid in de periode eind april – begin november.
Volkegembos – Natuurpunt
Natuurpunt bezit het centrale deel van het Volkegembos. Dit perceel is 11,1 hectare groot en scheidt blok 1 van blok 3.
Natuurpunt verwierf dit deel in 2001 in het kader van een Europees Life-project (https://www.natuurpunt.be/pagina/life-vlaamse-ardennen-afgerond). In 2003 werd 3 hectare aangeplant, terwijl het overige gedeelte spontaan kon gaan verbossen.
In dit gedeelte zal een begrazingsbeheer worden opgestart en zal nog een depressie worden uitgegraven.
Volkegembos 2
Het zuidoostelijke blok is een leemontginningsgebied dat in 6 fases wordt ontgonnen. Bij het einde van elke ontginningsfase koopt de stad het perceel in kwestie aan, waarna inrichting en beplanting volgt. Dit werd zo afgesproken met de ontginner in 2009.