Tinnen presentkannen
- Collectie
MOU Museum Oudenaarde - Objectnaam
Presentkan - Objectnummer
01308-01318 en 01326 - Materiaal
Tin - Datering
Eerste helft 16de eeuw - Afmetingen
Hoogte 40 cm
De tinnen presentkannen vormen een serie van twaalf exemplaren. Een rekening uit 1459, bewaard in het Oudenaardse stadsarchief, documenteert een opdracht voor twaalf presentkannen, gecreëerd door Pieter Penninc. De vorm en techniek van de presentkannen in het MOU wijzen er echter op dat ze eerder in de 16de eeuw te dateren zijn, wat betekent dat het niet kan gaan om de presentkannen van Penninc die vermeld worden in 1459. De presentkan, ook wel stadskan genoemd, herkent men aan zijn aanzienlijke grootte, hoge voet, lange hals en een cylindrische of plat bolvormige buik. Door de ingesnoerde buik kan dit geplaatst worden in laat-gotische maniëristische opmaak.
Plechtig wijnen
Tot het begin van de achttiende eeuw was het in de Nederlanden gebruikelijk om bij officiële gelegenheden stadskannen met wijn aan hoogwaardigheidsbekleders en mensen van aanzien te presenteren. Het stadsbestuur bood de erewijn aan de gasten met de stadskannen. Deze waren specifiek bedoeld voor de twaalf erebekers van de schepenen. De magistraat van de stad schonk de wijn in kleinere kannen die op hun beurt de bekers vulden. Ook de clerus kreeg een ‘geestigmakende portie’ wijn aangereikt tijdens de sacramentsprocessies.
Klimmende leeuw
In de meeste gevallen siert het stadswapen de kan, maar hier is een klimmende leeuw aan de achterzijde van het handvat bevestigd. De leeuw geniet grote populariteit als wapendier in West-Europa. Hij prijkte prominent als helmteken en landwapen in zowel de Noordelijke als Zuidelijke Nederlanden. De afbeelding van de klimmende leeuw is terug te vinden op de wapens van landen, provincies, gemeenten, en zowel adellijke als burgerlijke geslachten in België en Nederland. De Vlaamse leeuw is een naar heraldisch rechts klimmende eeuw, de bekers bevatten een naar links klimmende leeuw. Hieruit ontstaat een zekerdere hypothese: een ijkmerk. IJkmerken, om inhoudsmaten te duiden, met dezelfde naar links klimmende leeuwtjes zijn eveneens opgegraven in Brugge en Gent.